عکس‌های پانوراما

اگر از شرقی‌ترین نقطه‌ی افق مقابل خود همه چیز را در یک تصویر بخواهید ثبت کنید یا باید دوربین پانوراما داشته باشید یا صفحه‌ی وسیع 180 درجه‌ی مقابل خود را با چند عکس انداخته و لبه‌ی آنرا دقیق کنار هم بچسبانید که این نیز یک تصویر چند تکه ولی پانوراما بوجود میاید.

از نقاشی‌های دیواری غارهای بشر اولیه تا کتیبه‌های مصر قدیم از نقاشی‌های سقف‌های کلیسائی اروپا تا تابلوهای رنگ روغن یا بافته شده‌ی قصرهای معروف همگی نشانگر این است که اجداد ما نیز از جذابیت و عظمت صحنه‌های پانوراما خبر داشتند. پیشگامان عکاسی جهان نیز معتقد بودند یک نوع سه بعدی بودن و برجسته تجلی‌کردن در عکس‌های پانوراما وجود دارد که عکس‌های معمولی فاقد آن هستند، به این دلیل بوده که بعضی مواقع صحنه‌هایی را با لنز سوپرواید عکاسی می‌کردند و بعد موقع چاپ فقط قسمت وسط تصویر را بصورت پانوراما چاپ می‌کردند و بقیه را دور می‌ریختند تا اینکه برای توام کردن پانوراما با بزرگ‌نمائی مناظر، چند تکه عکاسی می‌کردند و بعد عکس‌ها را کنار هم می‌چسباندند. بعضی از عکس‌ها چند تکه مونتاژ شده که در موزه‌های هنر عکاسی نگهداری می‌شوند حنی امروز از نظر عکاسی، رتوش و مونتاژ، قابل تحسین و تمجید است.

اولین دوربین‌های پانوراما با حرکت دورانی لنز ساخته‌ شد، بطوریکه لنز با چرخش حساب‌شده‌ی خود که با حرکت فیلم تنظیم شده بود تصویری پانوراما با زاویه‌ای در حدود 220 درجه بوجود می‌آورد.

در سال‌های بعد تکنیک ساخت دوربین‌های پانوراما تا حدی پیشرفت کرد که نوع جدیدی از آن تا 360 درجه را در یک عکس نشان می‌دهد آنچه که عکس‌های پانوراما را جذاب می‌کند زاویه وسیع دید آن است، به همین دلیل سازندگان دوربین سعی کردند تا سر حد امکان زاویه‌ی دید دوربین پانوراما را بیشتر کنند و چون وسیع شدن دید با لنز سوپرواید یا حتی لنز چشم‌ماهی ممکن می‌شد، صحنه‌های دور و اشیاء در افق دوردست بسیار کوچک می‌شد و برعکس آنچه در نزدیک دوربین قرار داشت شدیداً بزرگ می‌شد و به اصطلاح به پرسپکتیو می‌رفت در نتیجه دوربین‌هائی با لنز متحرک ساختند که علیرغم زاویه‌ی دید وسیع، ابعاد اشیاء را در فواصل مختلف تغییر ندهد.

در مجموع دوربین‌های پانوراما با لنزهای متحرک زاویه دید بزرگتری از انواع دیگر با لنز ثابت دارند و اگر بخواهیم تصاویر دوربین‌های ثابت را به متحرک شبیه کنیم باید دو یا سه تکه عکاسی کنیم. نقاط ضعف تصویری در دوربین‌های پانوراما بیشتر همان اشکالاتی هست که در عکاسی با لنزهای سوپرواید بوجود می‌آید، شدت پرسپکتیو در اشیاء نزدیک، کوچک شدن اشیاء دور، دو رنگ شدن وسط و کنار تصویر (که با فیلتر مخصوص برطرف می‌شود) و در آخر عدم امکان محو کردن کامل یک سوژه چه در عقب تصویر به عبارتی عمق میدان و وضوح در سرتاسر تصویر وجود دارد.

آنچه که در ویزور پانوراما شما را مجذوب خواهد کرد وسعت زیبائی تصویری در طبیعت و عمق زاویه‌ی وسیع در معماری است.

مخصوصاً اگر بخواهید سوژه‌ی تصویری خاصی مانند جاده، ردیف درختان، دیوار یک بنای تاریخی، و آنچه را که پرسپکتیو جذابی دارد نمایش بدهید.

کار با سه‌پایه به مراتب عقلانی‌تر است، با وجود این در فضای آزاد و نور مناسب، به علت واید بودن خط، محو شدن تصویر اگر روی دست عکاسی کنید وجود ندارد.

در ضمن برای واضح شدن تصویر احتیاج مبرم به دیافراگم‌های خیلی بسته ندارید در نتیجه می‌توانید دیافراگم را بازتر کرده و سرعت را بالا ببرید. اگر دوربین پانوراما ندارید و مایل هستید تصاویر پانوراما داشته باشید با لنزهای واید یا سوپرواید حتی چشم‌ماهی می‌توانید عکاسی کنید و قسمتی از آسمان و بالای افق را در چاپ قطع کنید یا با دو قطعه مقوای سیاه روی کاش آگراندیسمان زاویه‌ی پانورامای مورد پسند خود را انتخاب کرده و چاپ کنید.

اگر عکس پانورامای شما یک تکه نباشد و توسط دوربین معمولی عکاسی می‌کنید مسائل زیر را باید در نظر داشته باشید:

• ۱- یک بار روی سه‌پایه سرتاسر صحنه‌ی مورد نظر خود را مطالعه کنید و آن را بصورت فرد 3-5-7... تقسیم‌بندی کنید.
• ۲- دوربین را کاملاً تراز کرده و عکس وسط را بیاندازید. انتخاب زیباترین سوژه و تراز بودن آن در این عکس وسط سرنوشت ساز است.
• ۳- بطرف راست برای انداختن عکس دوم 5 تا 10 درجه از عکس قبلی را تکرار کنید و یک درجه تراز را تغییر دهید، برای عکس بعدی نیز باز هم قدری از عکس قبلی را تکرار کنید و هم باز یک درجه دوربین را کج کنید. یعنی یک تکه از صحنه را هم در ضلع راست و هم در ضلع چپ عکس بعدی عکاسی کرده‌اید.
• ۴- بطرف چپ نیز از عکس اول (تصویر فرد وسط) قدری در اولین عکس دست چپ تکرار کرده و دوربین را یک درجه به خلاف جهت عکس‌های طرف مقابل از تراز خارج کنید، برای عکس پنجم نیز همین کار را تکرار کنید. ظاهراً شما از خط تراز تصویری بطرفین تصویر خارج شده‌اید ولی موقع چاپ عکس متوجه خواهید شد که مونتاژ نگاتیوهای شما خیلی آسان‌تر عملی خواهد شد در ضمن ابعاد عکس‌های شما از نظر درازا و پهنا بسیار نزدیک به هم هستند. (برخلاف بسیاری از عکس‌های چند تکه پانوراما که هر کدام اندازه مختلف داشته و در ضمن برای مونتاژ باید مقدار زیادی از بالا و پائین تصویر را قطع کنید)
• ۵- چون در عکس‌های شما زاویه‌ی تابش نور ثابت نیست و حتی ممکن است در یکی از فرم‌های شما خورشید نیز وجود داشته باشد حتماً باید با دو الی سه واحد نوری مختلف عکاسی کنید که با چندین رنگ متفاوت نگاتیو داشته باشید تا در موقع چاپ عکس نگاتیو‌هایی را انتخاب کنید که عکس‌های هم‌رنگ بوجود می‌آورند، در ضمن برای اینکه وضوح و کنتراست فرم‌ها تغییر نکند دیافراگم را در تمام عکس‌ها ثابت نگه داشته و زمان نوردهی را کم و زیاد کنید.
• ۶- در مورد عکس وسط یا شماره‌ی یک نهایت دقت را جهت انتخاب محل و زاویه‌ی دید و دوربین انجام دهید. هر چه انتخاب زوایه و محل عکس وسط جذاب‌تر و منطقی‌تر انتخاب شده باشد فرم پانوراما و تعادل تصویری بقیه عکس‌های شما نسبت به یکدیگر بیشتر خواهد شد.
• ۷- در پانورامای چند تکه هر چه لنز شما کمتر واید باشد شانس مونتاژ و روی هم قرار گرفتن قطعات تصاویر شما بیشتر و بهتر خواهد شد تا جائیکه اگر با لنز تله‌ای ضعیف عکاسی کرده باشید مشکلی به نام مونتاژ نخواهید داشت فقط اشکال کار در این است که اگر زاویه‌ی دید عکس پانورامای شما زیاد باشد متاسفانه به همان نسبت تعداد عکس‌های شما نیز بیشتر خواهد شد، با قدری تمرین آسان‌تر تصمیم خواهید گرفت و راحت‌تر عمل خواهید کرد.

منبع: photoalefbe